Czym są pytania jawne i jak się przygotować do matury ustnej bez stresu?
Pytania jawne na maturze ustnej z języka polskiego to oficjalna lista zagadnień (pytań i poleceń) dotyczących konkretnych utworów literackich, których znajomość jest wymagana na egzaminie ustnym.
Lista jest udostępniana przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (CKE) przed maturą, co pozwala uczniom na przygotowanie się do nich. Określa ona zakres materiału dla pierwszego zadania, które maturzysta losuje na egzaminie. W latach 2026–2028 cała lista zawiera aż 76 pytań, a w maju 2025 roku było ich 68.
„Matura ustna to spory stres dla maturzystów. Dlaczego? Po prostu w ciągu życia nie ma zbyt wielu okazji, by prowadzić dłuższy monolog, a dodatkowo pojawia się stres, który może paraliżować. Nie ma jednak powodów do obaw, ponieważ okazuje się, że aż 99% wyniósł odsetek sukcesów wśród absolwentów 4-letnich liceów ogólnokształcących oraz 5-letnich techników” – komentuje Grzegorz Skwierczyński, założyciel platformy edukacyjnej setkazpolaka.pl, pomagającej w przygotowaniach do matury z języka polskiego.
Jak nauczyć się do matury ustnej?
Fundamentem Twoich powtórek musi być dokument źródłowy publikowany przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. To właśnie tam znajduje się pełna lista zawierająca pytania jawne, ułożona w logicznym porządku (zazwyczaj chronologicznie, według epok literackich).
Należy jednak pamiętać o kluczowej zasadzie, że na stronie CKE znajdziesz wyłącznie treść samych pytań, a nie gotowe odpowiedzi.
Oznacza to, że Komisja wskazuje problematykę (np. Motyw tańca), ale to Ty musisz samodzielnie:
Lista pytań jawnych nie jest sugestią – jest dokładnym określeniem zakresu wiadomości i umiejętności, które będą weryfikowane w pierwszym zadaniu egzaminu ustnego (zestaw egzaminacyjny składa się z dwóch zadań: pytania jawnego oraz pytania niejawnego, opartego na tekście kultury, np. obrazie lub tekście literackim).
Dla maturzysty to ogromne ułatwienie psychiczne. Masz 100% pewności, że wylosujesz na egzaminie dokładnie 1 z 76 pytań z tej opublikowanej listy. Nie ma tu miejsca na zaskoczenie tematyczne w pierwszej części egzaminu – wszystko jest podane „na tacy” na wiele miesięcy przed majem.
Liczba pytań jawnych zmienia się w zależności od roku, w którym podchodzisz do egzaminu. Warto zwrócić uwagę na tendencję spadkową w najbliższych latach, co jest dobrą wiadomością dla obecnych klas maturalnych.
Zmniejszona liczba pytań wynika z dostosowania wymagań egzaminacyjnych po okresie pandemii oraz reformy programowej.
Wsparcie w przygotowaniach
Samodzielne opracowanie kilkudziesięciu zagadnień od zera to tytaniczna praca, która zajmuje setki godzin. Dlatego warto korzystać ze źródeł, które na bieżąco śledzą zmiany w wytycznych CKE. Jednym z miejsc, które kompleksowo podchodzi do tematu nowej formuły egzaminu i specjalizuje się w zagadnieniu, jakim są pytania jawne, jest serwis setkazpolaka.pl.
Aktualność dla roczników 2026-2028
Lista pytań jawnych ewoluuje. To, co obowiązuje w 2024 czy 2025 roku, różni się od wymagań na kolejne lata. Wskazana strona oferuje zweryfikowane i zaktualizowane listy pytań dedykowane konkretnie dla maturzystów zdających egzamin w latach 2026, 2027 i 2028. Dzięki temu unikasz nauki zagadnień, które zostały już wykreślone z podstawy programowej.
Profesjonalne opracowania
Serwis setkazpolaka oferuje nie tylko listę tematów, ale przede wszystkim gotowe odpowiedzi na pytania jawne. Są one skonstruowane tak, aby spełniać kryteria oceniania egzaminatorów: zawierają wstęp, tezę, omówienie lektury wskazanej w poleceniu, kontekst oraz podsumowanie. To idealna baza do tworzenia własnych notatek lub szybkich powtórek typu „last minute”.
Wygoda i format
Materiały są przygotowane w formie przystępnych plików PDF lub e-booków. Pozwala to na naukę w dowolnym miejscu – w drodze do szkoły, w autobusie czy w przerwie między lekcjami. Zamiast szukać informacji w wielu podręcznikach, otrzymujesz skondensowaną wiedzę w jednym miejscu.
Zrozumiały język
Opracowania na Setka z Polaka pisane są językiem przystępnym dla ucznia, a jednocześnie zachowującym styl wymagany na egzaminie formalnym. Pomaga to w nauce płynnego wypowiadania się i budowania logicznych argumentów.
Przykłady tematów
Poniżej znajduje się kilka przykładowych pytań jawnych:
Motyw cierpienia niezawinionego. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Hioba. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Człowiek wobec niestałości świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Koheleta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Wizja końca świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Apokalipsy św. Jana. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Poświęcenie się w imię wyższych wartości. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Problematyka winy i kary. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Miłość silniejsza niż śmierć. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontek
Zadanie w zestawie
Kiedy wchodzisz do sali egzaminacyjnej, najważniejszym momentem jest losowanie. Wielu uczniów obawia się tej chwili, nie wiedząc, czego się spodziewać. Tymczasem struktura zestawu jest jasna i przewidywalna.
Wylosowany przez maturzystę zestaw egzaminacyjny składa się zawsze z dwóch części:
Zadanie oparte na pytaniu jawnym: To część, do której możesz się przygotować w 100%. Dotyczy ono lektury obowiązkowej i pochodzi bezpośrednio z listy opublikowanej przez CKE. Nie ma tu elementu zaskoczenia – jeśli przepracowałeś listę pytań, znasz temat i wiesz, co mówić.
Zadanie niejawne: Druga część egzaminu związana jest z innym tekstem kultury (literackim, ikonicznym lub językowym) lub zagadnieniem, które nie jest znane wcześniej. Tutaj kluczowa jest umiejętność szybkiej analizy tekstu, obrazu lub wiersza „na gorąco”.
Wielu maturzystów paraliżuje strach przed oceną. Jednak osoby zajmujące się przygotowaniem uczniów do matury zwracają uwagę na to, że stres jest często nieproporcjonalny do wagi egzaminu.
Warto posłuchać głosu doświadczenia:
„Naprawdę nie ma się czego bać, wystarczy przejrzeć pytania jawne i… po prostu mówić (byle na temat). To egzamin najbardziej stresujący przez nagonkę nauczycieli, ale jednocześnie najmniej znaczący, bo nie liczy się na większość kierunków studiów” – dodaje Grzegorz Skwierczyński, założyciel serwisu setkazpolaka.pl, który od lat skutecznie pomaga uczniom w bezstresowym przygotowaniu do matury z polskiego.
